FelRh010.doc 22.02.2002
Retyped Doc
Tud. 34 Yr hanes cyntaf am yr ysgol Sabbothol….mewn hen ffermdy yn agos i odre’r Moelwyn o’ r lle o enw Hafotty, lle preswyliau yr hen gristion twymgalon William Lewis. Yr oedd hyn tua 1796… ‘roedd yn pregethu lawer o flynyddoed cyn hyn.. yn Hafotty ac Ogof Llochwyn.. hefyd Hendregwenllian Cysylltiad â Phandy’r Ddwyryd.(Trawsfynydd)
Tud 35 Nid oedd nifer yr ysgol yn Hafotty ond pur ychydig…..braidd oll yn blant. John Richard Jones Ramoth yn byw yn Hafotty …… am y mur â’r ysgol.
Tud 36 William Lewis a Gwen Jones (Pen yr Allt, Rhyd ac nid ei wraig).. gawsant yr anrhydedd i sefydlu ysgol yn Hafotty.. am lawer o flynyddoedd.. William Lewis….. yn darllen….. Gwen Jones … yn ddeallus. Yr oedd yn yn ferch i… John Pritchard, Hafod y mynydd. William Lewis a’r teulu yn mynd i’r Penrhyn i bregethu……… William Lewis yn rhoi gwersi i’r plant.
Tud.37(yr ysgol) yn symud ô Hafotty… William Lewis yn symud o’r gymdogaeth
Tud. 40Yn nhy William Lewis y byddent yn cadw ( siât )… rhy ‘chydig i fynd i’r capel, sef y felin (Parc). William Lewis… gweledigaeth… diwigiad Beddgelert…1818. Y pryd hwn yr ymunodd David Williams, Cae Glas (ei fab) … gweithiwr fyddlon hyd ei fedd.. nifer oedd 127.
Tud 43 William Jones, Bryn Goleu, nai John Williams. Y gyntaf ydwy ysgol Croesor…. Sefydlwyd tua 1816. Cynhelid hi gyntaf yn lloft Caeglas.. yn niwigiad Beddgelert, fe ddychwelwyd rhai o’r gymdogaeth at yr Arglwydd, a Dafydd William Cae Glas,mab William Lewis.Yr oedd efe (D.W.) yn un o’r rhai mwyaf annuwiol yn y gymdogaeth cyn hyn.
Tud. 44 Aeth Dafydd William i Dalyrni lle ‘roedd y diwigiad yn ei anterth—( ‘Roedd wedi priodi yn 1809- Margaret Pritchard Ffridd Uchaf. Cafodd droedigaeth)… Yn weithiwr fyddlon hyd ei fedd…Yr oedd ô (DW) wedi dysgu darllen yn lled dda, wedi ei ddysgu gan ei dâd… Cyn pen hir wedi i Ddafydd Williams ymuno, symudwyd yr ysgol i’w dy, sef Ty Newydd Caeglas… ond cyn pen ychydig o amser, yng nghannol ei sęl a’i lafur, mae yr Arglwydd yn cymeryd Dafydd William ato ei hun. Yr oedd hyn yn golled fawr i’r ysgol. Teimlent fel defaid heb fugail.. Ni bu’r ysgol yn hir yn Ty Newydd wedi marwolaeth Dafydd William. Symudwyd hi oddiyno i dy llaeth y Park.
Tud. 52. Bu David Williams a’i briod (Margaret Pritchard ?) yn fydlawn gyda’r ysgol ( Siloam)
Tud 53 Ysgol Croesor… arferent ymgynull yn Penbryn Cae Glas, lle ychydig yn fwy neillduedig. Tua’r flwyddyn 1817, fe dorodd diwigiad grymys iawn allan yn Beddgelert (pellter o tua 5 milltir oddiyma)
Tud. 54 1818- 1819 “ Ni allaf gofio ysgol Cae Glas” Tud. 55 …. Penderfynwyd cychwyn yn Ty Newydd Caeglas, ty bychan iawn, gerllaw y ffordd i Feddgelert. Bychan ag isel… (pregethwr) yn trawo ei ben yn y trawst… ysgol yn lloft Caeglas. Y prif noddwr ydoedd William Dafydd Caeglas a….
Tud. 56 Symudiad Dafydd William i’r nefoedd a ganlynwyd gan symudiad yr ysgol i loft ty llaeth y Park.
Tud. 60 Ty Newydd Cae Glas. Ty bychain … rhaid fod yr ysgol yn fechan…i’r ty eu cynwys oll…. Ei phrif noddwyr tra yma oedd David William a William Dafydd, Caeglas ( Mae debyg mai mab oedd i DW – fellu brawd hynaf Griffith Dafydd Felenrhyd Fawr. Byr fu ei arharosiad yn Ty Newydd a symudwyd hi i loft Cae Glas (sic)… Bu Dafydd Williams Caeglas farw a symudwyd yr ysgol i laethdu y Park
Ysgrifennwyd yr uchod, ymhen amser, gan wahannol bersonnau ac felly mae y dyfyniadau’n ail adrodd ac yn aneglur, ond yn sicr mae y stori yma
Er chwilio o gwmpas y gymdogaeth, methwyd â chael hyd i fedd W a M.Lewis